Is het een museum? Of toch een horecagelegenheid? Tien tegen één dat het onderwerp van deze vraag Hotel Spaander in Volendam betreft. Want de grootste schat van deze voormalige herberg aan de beroemde dijk in het bekende vissersdorp hangt aan de muur.
De schilderijenverzameling van in totaal 1400 stuks is te danken aan Leendert Spaander, oprichter en naamgever van het hotel, die in de bijna 40 jaar van zijn hotelierschap vele kunstenaars uit binnen- en buitenland uitnodigde om er te verblijven. Nadat het hotel door de coronapandemie in 2020 de deuren moest sluiten, heeft de nieuwe eigenaar bij de heropening in 2021 tot opluchting van heel Volendam de kunstverzameling intact én aan de muur gelaten.
Hotel Spaander is aan zowel de buiten- als binnenkant een typisch voorbeeld van Zuiderzeearchitectuur, met een Volendamse twist. Er zijn 78 hotelkamers en suites, waarvan sommige nog volledig in originele staat. In restaurant De Goede Hoop kun je dineren, De Herberg (de 19e-eeuwse gelagkamer) is beschikbaar voor private dining en feesten en ook is er nog het terras met zicht op zee óf het terras met zicht op het dorp. Keuze te over.
Hotel Spaander was ooit een café, uitgebaat door Pieter Steur van 1854 tot 1881 en in dat laatste jaar neemt Leendert Spaander samen met zijn vrouw Aaltje Kout het roer over. Om aandacht voor zijn hotel te krijgen, nodigt Spaander kunstenaars uit de hele wereld uit. En ze komen erop af, dankzij de ateliers die voor hen klaar staan, de zee en de dochters van Leendert en Aaltje (van wie er drie inderdaad met een schilder trouwden.)
Voor veel schilderijen zijn de dorpelingen, de klederdrachten, de zee en het landschap de inspiratiebron. Vaak krijgt Spaander ze als geschenk of als betaling voor de drankrekening. Dochter Alida Spaander neemt in 1919 het bedrijf over van haar ouders en zij breidt de kunstcollectie verder uit. Na haar overlijden in 1952 zijn verschillende generaties van de familie Schilder eigenaar van het hotel, waarbij zij de schilderijencollectie zo veel mogelijk intact houden, evenals de authentieke uitstraling. In 2023 is het hotel overgenomen door de Raspberry Group.
Volendam ontstond nadat Edam in de 14e eeuw een nieuwe verbinding tussen het Purmermeer en de Zuiderzee had laten graven. De nieuwe waterweg betekende het einde van de oude Edamse haven, waarvoor een dam werd aangelegd die de naam Follendam kreeg. Na het graven bleven sommige grondwerkers er wonen en ook kwamen er boeren en vissers van elders op af. En zo was Volendam geboren.
Het is ontegenzeglijk het beroemdste vissersdorp van Nederland. Zo niet in eigen land, dan toch zeker wel daarbuiten. Zeg Volendam en automatisch denk je aan klederdracht, muziek en vis. Ooit lag in de haven de grootste vissersvloot van de Zuiderzee, waarop met typische Volendammer kwakken met de kwak- en wonderkuil naar garnalen werd gevist. Van de ooit honderden kwakken zijn er nog vier over; die liggen gerestaureerd en wel nu in de haven.
Het vissersdorp werd toeristendorp en veel bezienswaardigheden staan in het teken daarvan: van de Volendam-Marken Express naar het dorpje en voormalige eiland Marken tot aan het Volendams Museum en de Cheese Factory Volendam. Wie de souvenirwinkeltjes achter zich wil laten, maakt een wandeling langs de kleine en tegen elkaar opgepropte huisjes achter de haven in Het Doolhof. Andere trekpleisters: de voormalige houten visafslag Sint-Vincentius (1934, expressionistische stijl), de houten Stolphoevekerk (1658, inderdaad in de vorm van een stolp) en aan de haven de houten klokkenstoel met trouwklok uit 1771. Allemaal vlak bij Hotel Spaander.
Vanuit Volendam kun je het Markermeer op met een boot, over de dijk naar het noorden rijden door de polder naar Hoorn of de andere kant op richting Monnickendam en Broek in Waterland. En niet te vergeten, naar het westen naar de Beemster: de beroemdste droogmakerij van ons land, gelegen achter Purmerend.
Het wonder van Noord-Holland ontstond door het droogleggen van een binnenzee, het Bamestrameer genaamd, tussen 1607 en 1612 met 50 poldermolens. Het nieuwe land werd opgedeeld in rechthoekige kavels volgens een nog steeds herkenbaar geometrisch patroon. In de Beemster liggen vijf forten als onderdeel van de Stelling van Amsterdam – en die is net als De Beemster opgenomen in de UNESCO Werelderfgoedlijst.
De Beemster kreeg dat predicaat vanwege de unieke verkaveling en landschappelijke inrichting. Ontdek de stolpboerderijen (meer dan 300 stuks), de buitenplaatsen (zoals Rustenhove, Boschrijk en Mariënheuvel), de stellingsforten (aan de Jisperweg, Nekkerweg, Middenweg, Spijkerboor en benoorden Purmerend), het Beemster Arboretum (6000 bomen op 7,5 hectare), de Keyserkerk in Middenbeemster (in renaissancestijl gebouwd van 1618 tot 1623 door Hendrick de Keyser) en de korenmolen de Nachtegaal (een achtkante bovenkruier uit 1704).
Bronnen: Art Hotel Spaander | Erfgoedvereniging Heemschut, NBTC, Het Parool, Vereniging Behoud de Volendammer Botters, vvvedamvolendam.nl, Wikipedia
In het vissersdorp Volendam, in Waterland
Art Hotel Spaander
Haven 15-19
1131 EP Volendam
Telefoon (0299) 36 35 95
info@spaander.com
https://www.spaander.com
Ontbijt maandag-vrijdag 07.30-10.30 uur | zaterdag-zondag 07.30-11.00 uur
Restaurant De Goede Hoop dagelijks geopend 12.00-21.00 uur
High-Tea bij Spaander dagelijks 13.00-17.00 uur
De Herberg is alleen beschikbaar voor groepen, private dining en feesten
1854 | 1881
Raspberry Group (2023)
Haven 15, 1131 ER Volendam, NL