Een bezoek aan ’t Zielhoes is de perfecte beloning na een fikse dijkwandeling, een zwerftocht over de kwelders en het wad of een kijkje in het haventje van Noordpolderzijl. Dan rust een mens uit, zittend bij de warme potkachel met een glas kwast, glühwein of warme chocolademelk met slagroom.
De verbrande calorieën zijn ook aan te vullen met een broodje garnalen, een uitsmijter, diverse vis- en lunchgerechten, een ‘Grunneger koffietafel’ of een ouderwetse stamppot. In de voormalige schuur van ’t Zielhoes bevindt zich een sfeervol ingerichte zaal die ruimte biedt aan 120 gasten (minder mag ook). Vanwege de karakteristieke sfeer en ligging is café ’t Zielhoes door de gemeente Eemsmond aangewezen als huwelijkslocatie.
’t Zielhoes zelf biedt geen overnachtingsmogelijkheden, maar op een rustige plek dichtbij staan vijf trekkershutten vlak achter de Waddenzeedijk. Elke hut heeft een eigen terras en grasveld. Ook zijn er vijf camperplaatsen.
't Zielhoes wordt in 1811 gebouwd als woning voor de waarman (sluiswachter) van de Noordpolder. In dat jaar is deze polder drooggelegd na de aanleg van de Noorderdijk. In 1843 komt er op het pand een verdieping bij waar het polderbestuur vergadert. Ook is er een verkooppunt voor smeeroliën voor de vissersboten en al in de 19e eeuw wordt er een café gedreven. Zo verbiedt in 1865 het polderbestuur de drankverkoop door de toenmalige waarman Roelf Brands die vooral zichzelf als klant heeft. Een jaar later wordt het verbod weer ingetrokken als Brands zijn leven heeft gebeterd.
Van 1894 tot 1975 zijn verschillende generaties van de familie Maring waarman en tegelijkertijd uitbater van het café. In 1979 besluiten de toenmalige gemeente Usquert en het toenmalige waterschap Hunsingo ‘t Zielhoes in fasen te restaureren. Er wordt opnieuw een cafévergunning verleend, ditmaal aan de familie Warners die er een huiskamercafé in vestigt. Inmiddels baat de derde generatie van de familie Warners het café uit, in de persoon van Tessa Slager.
Noordpolderzijl is een unieke plek met de kleinste getijden- en zeehaven van Nederland. De naam van dit buurtschap in de gemeente Het Hogeland verwijst naar de Noordpolder waarin het ligt en naar de voormalige zijl. Zijl is een andere naam voor spuisluis, een sluis die gebruikt wordt om binnenwater te spuien en buitenwater te keren.
De haven van Noordpolderzijl is alleen bij hoogwater bereikbaar via een smalle, ondiepe geul, de Noordpoldermude. Bij laagwater valt de haven geheel droog. De Noordpoldermude is weer verbonden met de Zuid-Oost Lauwers, een diepe geul die in westelijke richting leidt naar het zeegat tussen Simonszand en Rottumerplaat.
Noordpolderzijl is geliefd als pleisterplaats voor dagjesmensen, omdat je vanuit hier gemakkelijk bij de zeedijk kunt komen. De noordelijke zeedijk is in de jaren 1980 op deltahoogte gebracht. Daarbij werd de oude sluis uit 1811 vervangen door een nieuw afwateringsgemaal. De oude sluis is inmiddels opgenomen in een land art-project, wat al van verre in het landschap is te zien. Naast een trefpunt op de Europese wandelroute E9 (ter plaatse bekend als Wad- en Wierdenpad) is Noordpolderzijl een ontmoetingsplek voor fietsers met ambitie. Want hierlangs loopt de Noordzeefietsroute, onderdeel van de EuroVelo 12, een 6666 km lange route van Noorwegen, Zweden en Denemarken via Nederland en België naar Groot-Brittannië.
’t Zielhoes ligt in het buurtschap Noordzijlpolder, onderdeel van Usquert wat weer deel uitmaakt van Het Hogeland. Deze gemeente beslaat het noorden van Groningen, vanaf het Nationaal Park Lauwersmeer in het westen tot en met Eemshaven in het oosten. En natuurlijk grenst dit gebied aan Werelderfgoed de Waddenzee, een verstilde wildernis waar je kunt varen, wadlopen en wandelen.
Wierden zijn prominent aanwezig binnen het cultuurlandschap. De karakteristieke hooggelegen wierdendorpen steken af tegen de typisch Groningse hoge luchten. Deze woonheuvels werden door de mens opgeworpen om zich in onbedijkt gebied te beschermen tegen het water. Prachtige voorbeelden van wierdendorpen zijn Ezinge, Garnwerd, Eenrum, Mensingeweer, Groot Maarslag en Vierhuizen.
Tijdens wandel- en fietstochten valt er van alles te zien en te beleven. Breng bijvoorbeeld een bezoek aan het Openluchtmuseum ’t Hoogeland (Warffum, geboorteplaats van Ede Staal) met aandacht voor de dorpssamenleving van 100 jaar geleden. De Menkemaborg (Uithuizen) is een volledig ingericht kasteelmuseum, de Zeehondencrèche Lenie ’t Hart (Pieterburen) het beroemdste opvangcentrum voor zieke en gewonde zeehonden en Museum De Weem (Westeremden) het woonhuis en tevens expositieruimte van schilder Henk Helmantel.
Bronnen: ’t Zielhoes | mijnhogeland.nl, trekkershutten.nl, waddenland.groningen.nl, Wikipedia
Pictogram: bar Chanut is Industries (iconfinder.com)
Op het Hogeland, bij het water, met de Waddenzee binnen handbereik
‘t Zielhoes, Noordpolderzijl
Zijlweg 4
9988 TD Usqert
(0595) 42 30 58
info@zielhoes.nl
https://www.zielhoes.nl/
Maandag t/m woensdag gesloten
Donderdag 11.00-17.00 uur
Vrijdag 11.00-18.00 uur
Zaterdag en zondag 10.00-18.00 uur
Buiten deze tijden op afspraak geopend
1811
Tessa Slager (2008)
Zijlweg 4, 9988 TD Usquert, NL